HISTORIA POWSTANIA LICEUM IM. JULIUSZA SŁOWACKIEGO – cz. I

JUBILEUSZ GRODZISKIEGO „SŁOWAKA” (1927-2017)
W przyszłym roku minie 90 lat od momentu powstania w Grodzisku  polskiej szkoły średniej – Gimnazjum Koedukacyjnego, dzisiejszego Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego. Z tej okazji inaugurujemy dziś cykl artykułów,  które przypominać będą historię szkoły i pokazywać postacie związane z nią w przeszłości.

HISTORIA POWSTANIA LICEUM IM. JULIUSZA SŁOWACKIEGO – cz. I

Przedwojenne gimnazjum (tak w przeszłości określano w naszym kraju szkoły średnie) zainaugurowało uroczyście swoją działalność 4 września 1927 roku. Jednak początki szkoły średniej w mieście są znacznie starsze. W 1883 roku zaborcze władze niemieckie powołały w Grodzisku Wielkopolskim -Miejskie Gimnazjum typu klasycznego. Szkoła początkowo mieściła się w prywatnym budynku na Starym Rynku i liczyła 50 uczniów. Ponieważ w szkole nauczano obok języków klasycznych (łaciny i greki) fakultatywnie języka polskiego, dlatego szkoła stała się popularna,  również wśród polskiej młodzieży Grodziska i okolic.

Wobec początkowo dużego zainteresowania placówką, władze pruskie podjęły decyzje o postawieniu nowego budynku szkolnego. Po kasacji klasztoru bernardyńskiego na tym terenie powstał nowy gmach. Wraz z przeprowadzką do nowej siedziby zlikwidowano w szkole nauczanie języka polskiego. Niemieckie gimnazjum upadło po sześciu latach działalności i od 1889 roku zaczęło funkcjonować jako Wyższa Szkoła dla Chłopców.  Placówka ta istniała do końca I wojny światowej, po której zakończeniu grodziszczanie, chwyciwszy za broń, pokonali w powstaniu wielkopolskim Niemców, zdobywając wolność. Niemiecka „Szkoła dla Chłopców” została więc najpierw spolonizowana, a później połączona z Miejską Szkołą dla Dziewcząt. W ten sposób powstał nowy twór oświatowy Państwowa Szkoła Wydziałowa Koedukacyjna, która funkcjonowała do 1927 roku.

Powołanie szkoły średniej w Grodzisku, zostało poprzedzone decyzją ówczesnych władz miejskich i poznańskich regionalnych władz oświatowych. Na mocy ich postanowienia powołano do życia Gimnazjum Koedukacyjne typu humanistycznego, wyłoniono dyrektora szkoły, którym został Włodzimierz Godziszewski, wcześniej dyrektor gimnazjum w Częstochowie. W całym kraju poprzez ogłoszenia prasowe rozpoczęto poszukiwanie pedagogów do pracy w grodziskim Gimnazjum. W pierwszym roku pracy w szkole uczyło się 134 uczniów oraz pracowało 7 nauczycieli, z czego 4 pełnoetatowych. Uczniowie rekrutowali się głównie z Grodziska. Nauka była płatna, a czesne wynosiło 25 złotych miesięcznie. Młodzież uboższa miała szanse uzyskać zniżki w opłatach sięgające 60 procent kwoty czesnego. Grodziscy gimnazjaliści wyróżniali się w tamtym czasie jednolitym strojem i charakterystyczną czapką – granatową  rogatywką z białym otokiem.

W pierwszych latach swego istnienia  Gimnazjum utrzymywało się z kasy miejskiej, co zresztą było przyczyną częstych konfliktów i sporów dotyczących funkcjonowania szkoły. W tamtym czasie władze kilkukrotnie wpływały na zmianę dyrektorów placówki.

W pierwszych pięciu latach szkołą kierowało aż pięciu dyrektorów. Karuzela kadrowa dotyczyła również grona pedagogicznego. Przez szkołę od roku 1927 do wybuchu wojny w 1939 r. przewinęło się ponad 100 nauczycieli!

Pomimo tych trudności, w latach trzydziestych szkoła umacniała się i rozwijała. Nie poprzestano na działalności dydaktycznej. W szkole powstawały organizacje społeczne, koła zainteresowań i kluby sportowe.  Działały: drużyna harcerska, Solidacja Mariańska, Szkolna Kasa Oszczędności, koła filologiczne i krajoznawcze. Poprawiła się też baza szkoły. Dzięki współpracy z rodzicami zbudowano boisko do siatkówki, koszykówki i skocznię. Do wybuchu wojny do szkoły uczęszczało ponad 1200 uczniów.

W placówce pracowało wielu zasłużonych pedagogów. Wśród nich wymienić należy m. in. Zdzisława Grota, nauczyciela historii i geografii, który po wojnie został profesorem historii UAM i zasłużył się jako badacz dziejów powstania wielkopolskiego, Jana Skrzypczaka – nauczyciela i harcmistrza, komendanta wielkopolskich „Szarych Szeregów”, zamęczonego przez Niemców podczas okupacji, oraz innych wybitnych przedwojennych Grodziszczan, takich jak  proboszcz grodziski a zarazem społecznik i lokalny polityk – Stefan Kruszka czy doktor Antoni Henke, który nauczał higieny.

Grodziski ogólniak dziś nazywany jest popularnie „Słowakiem”. Patronem szkoły został autor „Kordiana” a imię nadano w pamiętnym roku 1927 już podczas inauguracji. Wybór nie był przypadkowy. Na przełomie czerwca i lipca tego roku sprowadzono do kraju prochy wieszcza Juliusza Słowackiego, ulubionego  poety przywódcy sanacyjnej Polski Józefa Piłsudskiego. Dziś młodzież z dumą śpiewa Pieśń Szkoły – „Testament mój” Słowackiego – wierząc, iż „siła fatalna” poezji „zjadaczy chleba” w „anioły przerobi”…
(S.Skrzypczak)

W następnym odcinku: Stefan Kruszka